Crowdfunding a gry fabularne

 

W ostatnich miesiącach mieliśmy w naszym pięknym kraju spory natłok gier fabularnych finansowanych przez zbiórkę w internecie. Moda na crowdfunding przyszła do nas z zachodu, z amerykańskiego portalu-molocha Kickstarter. Idea była prosta: twórcy wystawili projekt – ile potrzebują do wydania i co chcą w projekcie zrobić. Internauci z kolei po zapoznaniu się z projektem głosowali portfelami. By uatrakcyjnić swoją ofertę wielu twórców dorzucało progi i cele, czyli zachęcali ludzi do wpłacania większych kwot w zamian za bajery. I tak koleś co wrzucił jednego baksa dostawał podziękowania  od autorów i świadomość dobrego uczynku. Ale pan co wpłacił 1000$ dostawał już 10 egzemplarzy produktu, oryginalny artwork, śniadanie z twórcą i możliwość ingerencji w produkt bardziej od „standardowych” darczyńców. Kickstarter odniósł sukces w wielu polach rozrywki – począwszy od książek, filmów, na grach komputerowych i fabularnych kończąc. W zasadzie to właśnie sukces zbiórek Ouyi, Project Pillars of Eternity, Wasteland 2 i Order of the Stick przyciągnął zainteresowanie geeków i nerdów z całego świata. Szybko pojawiły się projekty na własne systemy i gry fabularne, bo czemu nie? W końcu pojawiła się platforma, która pomoże zrealizować każdemu możliwość sprzedania swojego autorskiego systemu i pokazać „jak to się robi”. Ci bardziej stąpający po ziemi ujrzeli szansę nie na zarobieniu mamony, a na pokazaniu się światu i byciu dostrzeżonym przez większe wydawnictwa.Z jednej strony otrzymaliśmy w ten sposób wiele perełek, oraz dziesiątki wtórnych gniotów, ale przy takiej ilości i takich możliwościach, jakie daje zbiórka internetowa, trzeba było się z tym liczyć.

Jednak cel i idea crowdfundingu oraz serwisów takich jak Kickstarter mocno zniekształciła się, kiedy potencjał i kasę ujrzeli wielcy wydawcy, którzy odnieśli sukces, mieli swoją markę i renomę oraz wiernych fanów na całym świecie. Pod szyldem – olej pośrednika, sam zdecyduj o zawartości – wkroczyli na rynek, który był przeznaczony przede wszystkim dla małych firm i pojedynczych indywidualności, których nie stać było na reklamy, sprzedaż w sklepie i nie posiadali oni wiernych klientów. Nie przeczę, że dzięki temu ujrzeliśmy Świata Mroku z development hell dzięki staraniom Onyx Path, (ba, sam skusiłem się i dwa lata temu pomogłem ufundować nową Mumię, która po prawie roku krążenia po Anglii, trafiła w moje ręce w tą niedzielę) czy nowe, ulepszone edycje systemów Fate, Zew Cuthululululu czy też nowe systemy, jak Numenera Monte Cook'a. Z biegiem czasu zobaczyłem zagrywkę i przejrzałem na oczy: wydawcy znaleźli klientelę z pieniędzmi i stworzyli nowy rodzaj pre-order'u na swoje produkty.

Spójrzcie na to z tej strony: wydawca, mając dobrą markę, zmaga się ze sprzedawcami o marżę. I nagle tutaj widzi którego mottem jest: omiń pośredników, sam zadecyduj o zawartości. Widząc potencjał jaki tkwi w serwisach crowdfundingowych przebudowali oni model marketingowy i wkroczyli na scenę. Wabiąc klientów na zasadzie „uznana firma po latach wypuszcza nową edycję, którą ty będziesz tworzyć! Legenda powraca, pomóż ją sfinansować! Twórcy klasycznych systemów X i Y łączą siły i wypuszczają nową produkt: Z!

„Wpłać 1$ a dostaniesz email z podziękowaniami i ikonkę na forum.”

„Wpłać 40$ a dostaniesz podręcznik w wersji podstawowej i wszystko to, co inni wpłacali poniżej.” „Wpłać 60$ a dostaniesz podręcznik w wersji deluxe w twardej oprawie z wygrawerowanym na okładce wstępie w języku suahili.”

Tak samo wygląda sytuacja z celami do osiągnięcia. 100% to 100% czyli wydamy grę. A jak nie uzbieramy 100% to i tak ją wydamy, tylko później. O ile cele dodatkowe osiągnięte są fajne, jeśli ma realny wpływ na produkt (jak zmiana szaty graficznej z czarno-białej na kolorową, albo darmowe, ekskluzywne przez kilka miesięcy dodatki w formie PDF) to odnoszę wrażenie, że w ten sposób jest sprawdzany popyt na ich reklamowany produkt.Najłatwiej jest mi porównać to z pre-orderami z gier komputerowych - "zamów teraz a dostaniesz ekskluzywny przedpremierowy bonus" gdzie "ekskluzywny" oznacza, że inni dostaną coś takiego za parę miechów w edycji GOTY, albo coś w tym rodzaju (zdarzają się prawdziwe ekskluzywne dodatki, ale to wyjątki potwierdzające regułę).

A jak to wygląda na naszym "straganie"? Mamy dwa konkurujące ze sobą portale - wspieram.to i Polak Potrafi. Jednak w kwestii organizowania takich zbiórek jesteśmy jakieś 10 lat za Zachodem, albo jak kto woli 100 lat za Murzynami. Powiedziałbym, że nasza scena RPG-owa w porównaniu do tej z USA albo UK to dopiero dostrzega potencjał. Najlepiej w rodzinie około fandomowej mają się planszówkowcy i twórcy gier komputerowych. Gry fabularne dopiero powoli raczkują. Pierwszym, który przetarł szlaki jest Andre ze swoim autorskim projektem Diademem. I fakt, Diadem nie jest doskonałym systemem, ale dzięki wysiłkowi i oddaniu autora, udało mu się zrealizować cel, który wielu domorosłym dizajnerom się tylko marzył - wydał podręcznik. Innym sukcesem było wydanie magazynu PAX! (co prawda na razie tylko dwa numery, ale trzeci jest w drodze) o tematyce LARP-owej, zaś od paru dni jest akcja na zbieranie na podręcznik pt. Dwory Końca Świata. Prężnie działa również Fajne RPG, wydając Adventurers!,  Bestie i Barbarzyńcy, a przed nami reaktywacja Magii i Miecza oraz polskiej edycji Dogs in the Vineyard.

Najlepiej na rynku radzą sobie ci ostatni, mając w koalicji wydawnictwa Kuźnia Gier, Gramel oraz Gindie nasza scena została zdominowana przez produkty od "Fajnych". Niestety, jak pisałem kilka akapitów temu, w ten sposób Fajne RPG de facto zamieniło się w monopolistę na rynku (niby są inne wydawnictwa, ale...) i pomimo próśb o danie im szansy i zapowiadanie "rewolucji" widzę to, co dzieje się teraz KS, czyli zamiast wspierać niezależne projekty, mamy pre-order z głosowaniem na zawartość książki. I tak, Magia i Miecz pobiła rok wsparcia, niemniej jednak uważam, że polityka firmy w tym kierunku jest niepokojąca. Na razie uważam, że mimo wszystko stawiają pierwsze kroki i nie będzie już takich błędów jak "na stronie XXX". Niedługo minie rok od obietnic, które złożyli lucek i Puszon, kiedy inicjatywa powstawała. Więc do tego czasu zawsze można mówić: "dajmy im szansę, dopiero co się rozkręcają". Jestem jeszcze optymistą, ale wizja robienia pre-orderów za pomocą crowdfundingu nie jest tym, co myślałem, że będzie pod szyldem "Fajne RPG". Zresztą nie tylko FRPG zgrzeszyło zbiórką na preorder za pomocą zbiórki - Argent Mark Games w ten sposób wydali całkiem przyjemny Apocalypse World.

Jak się okazuje, dobra marka nie zawsze jest wyznacznikiem sukcesu - wystarczy spojrzeć na świeżą klapę Copernicus Corp. którzy próbowali ufundować Chromebook 2, dodatek do systemu CyberPunk 2020. Dodatek do systemu, który chyba ostatni dodruk miał w naszym pięknym kraju z 20 lat temu 3 lata temu po prawie 16/17 latach posuchy. Cóż, biorąc pod uwagę, że zabrali się do tego od pupy strony, nie dziwi mnie wcale spektakularność tej klapy. 

Czyli jak wygląda crowdfunding w naszym kraju? Nie jest źle, ale nie jest też jakoś szczególnie dobrze. Mamy jednego dużego wydawcę - Fajnych RPG, ale popełnia on jak na razie błędy i grzechy zachodnich wydawców, ale jest realna szansa na poprawę. Dwory Końca Świata powoli pną się do celu, choć w chwili pisania tego tekstu jest to niecałe 650 zeta czyli około 20% celu, ale z drugiej strony jest to dopiero czwarty dzień zbiórki bez porządnego zaplecza marketingowego i wiernych i oddanych fanów Żeby nie było, jestem fanem crowdfundingu, Fajnym życzę udanych sukcesów z kolejnymi zbiórkami, Andre tworzenia nowych, lepszych projektów, Argent Mark Games wydania nowych gier (o ile jeszcze zamierzają), a ekipie DNŚ zrealizowania projektu. A co do CopCorp to życzę większego ogarnięcia się! Lubię dziamdziolić, to fakt, ale wierzę, że takie zbiórki pomogą rozwinąć nasz stragan RPGowy i zamienić go hipermarket albo centrum handlowe :)